روش درمانی آر تی ام اس (RTMS) یا تحریک مغناطیسی عصبی یک متد درمانی غیر تهاجمی و بدون درد محسوب میگردد که به کمک فرکانس‌های مختلف نیروی قوی مغناطیسی، میتواند برای درمان مشکلات جسمی و روانی گوناگونی استفاده شود. در این روش درمان، از نیروی مغناطیسی برای تحریک بافت‌های مغز و اعصاب استفاده میشود.
این امواج مغناطیسی در واقع میتوانند با کمک یک جریان کوچک روی اعصاب اثر بگذارند. روش تحریک مغناطیسی مغز، یک روش درمانی بدون درد و عوارض جانبی بشمار میآید که در پروسه درمان هیچگونه اختلالی در زندگی روزمره فرد تحت معالجه ایجاد نخواهد نمود. پزشکان با کمک این روش قادر هستند با تحریک موثر مشکلات مربوط به کورتکس‌ها، کانال‌های نخاعی و اعصاب جانبی بیمار را درمان کنند.
آنچه در این مقاله می خوانید:
چه بیماری‌هایی را با کمک روش تحریک مغناطیسی عصبی میتوان معالجه نمود؟
روش تحریک مغناطیسی عصبی آر تی ام اس (RTMS)، یک متد درمانی برای حل مشکلات جسمی، مغزی و روانی محسوب میگردد که میتواند بیماری همچون افسردگی‌ها و اختلالات غیر ارادی را بهبود بخشد. از چندین سال قبل این روش درمانی مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا FDA قرار گرفته است. طبق این تاییدیه، از این متد میتوان برای درمان بیماران مبتلا به مشکلات مغزی ای استفاده نمود، که دست کم در معالجه توسط یکی از روش درمانی و دارویی شکست خورده اند.
طبق مطالعات و تحقیقات صورت گرفته، تاکنون از این روش برای درمان بیماران مبتلا به مشکلات زیر استفاده شده و نتایج خوبی نیز به ارمغان آمده است:
- بیماران مبتلا به انواع افسردگی
- بیماران مبتلا به اضطراب
- بیماران مبتلا به سر دردهای حاد و میگرن
- بیماران مبتلا به اختلالات شخصیتی و دو قطبی
- بیماران مبتلا به بیماریهای OCD یا اختلالات وسواسی جبری
- بیماران مبتلا به پارکینسون و مشکلات بوجود آمده بر اثر سکته‌های مغزی
- بیماران مبتلا به حملات پنیک یا وحشت‌زدگی
- بیماران مبتلا به مشکل فوبیا
- بیماران مبتلا به اختلالات PSD، اختلالات استرسی پس از آسیبهای روانی یا اختلال تنش زای پس از رویداد
- بیماران مبتلا به مشکل اعتیاد
- بیماران مبتلا به اوتیسم
- بیماران مبتلا به اختلالات نقص توجه ASD
- بیماران مبتلا به دردهای مزمن مثل درد نوروپاتی، فیبرومیالژ و …
برای درمان بیمار در روش درمانی آر تی ام اس(RTMS) از پالسهای ملایم مغناطیسی استفاده میشود که مشابه امواج مورد استفاده در دستگاه MRI می‌باشند. در این روش درمانگر به منظور تحریک بافت‌ها، امواج مغناطیسی را در یک منطقه خاص مغز می‌تاباند. هدف از تحریک یک منطقه در مغز با این روش، فعال نمودن خاصیت نوروپلاستیسیتی مغز یا توانایی تغییر خود به خود مغز بوده و باعث میشود تا مغز بیمار بتواند سیستم طبیعی عملکرد خود را بازیابی کند.
مکانیزم درمان با روش تحریک مغناطیسی عصبی TMS با روشهای درمان با دارو متفاوت می‌باشد. در موارد زیادی تاثیر این روش به مراتب بیشتر از روشهای دارویی است. همچنین روش TMS روی الباقی بخشهای بدن تاثیری نمی‌گذارد و به همین دلیل هم، اغلب بیمارانی که از این روش استفاده میکنند دچار عوارض جانبی کمتری نسبت به دارو میشوند.
فواید و تاثیرات استفاده از روش درمانی تحریک مغناطیسی عصبی یا آر تی ام اس (RTMS) در بیماریهای مختلف
همانطور که قبلا نیز اشاره شد، استفاده از روش آر تی ام اس در درمان بیماریهای مختلفی که منشاء اختلالات مغزی و اعصاب دارند، بسیار موثر است. زیرا در این روش اساسا از مجموعهای از پالسهای الکترو مغناطیسی، برای تحریک اعصاب خاصی در قسمت های مختلف مغز بیمار استفاده میشود که میتوانند عوامل موثر در بیماریها را کاهش دهند.
درمان افسردگی به کمک آر تی ام اس (RTMS)
اصلی ترین و شناخته شده ترین کاربرد روش درمانی تحریک مغناطیسی عصبی، معالجه انواع بیماری مختلف اختلالات افسردگی، بخصوص مشکل افسردگی اساسی (MDD) محسوب میشود. بنا بر نتایج تحقیقات انجام شده توسط محققین دانشگاهی که در سال 2015 منتشر شده، اختلالات افسردگی رابطه مستقیمی با کاهش فعالیت در قشر جلوی مغز دارند. از اینرو تحریک این ناحیه با کمک امواج الکترو مغناطیسی میتواند باعث افزایش فعالیت و در نتیجه بهبود وضعیت بیمار شود.
البته استفاده روش تحریک مغناطیسی عصبی، بیشتر برای بیمارانی تجویز میگردد که قبلا از دارو و جلسات روان درمانی استفاده کرده و نتیجه خوبی نگرفته اند. این بیماران اصطلاحا دچار افسردگی مقاوم به درمان هستند و استفاده از روش آر تی ام اس میتواند کمک شایانی به بازیابی سلامت ایشان نماید. طبق آمارهای منتشر شده، 70 درصد از بیماران مبتلا به افسردگی توانسته اند با کمک این سبک از درمان، سلامتی خود را بدست آورند.
درمان بیماری OCD یا اختلالات وسواس فکری با روش آر تی ام اس (RTMS)
بیماری OCD یا وسواس فکری یکی از اختلالات شایع روانی محسوب میشود که در آن فرد دچار افکار و رفتار غیرقابل کنترل و مکرر است. بیمار مبتلا به OCD حس میکند که باید یک کار را چندین بار تکرار کند.
نتایج مطالعات دانشگاهی نشان میدهد که افراد مبتلا به OCD، اغلب فعالیت بیشتری در قشر جلوی مغز و استریاتوم خود دارند. در واقع فعالیت زیاد بخش استریاتوم و کورتکس ارتباط بسیاری نزدیکی با میزان شدت بیماری فرد دارد.
از سال 2018 روشن درمانی آر تی ام اس به عنوان یکی از متدهای مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا FDA پزشکی، برای درمان OCD معرفی شده است. تحریک مغز با کمک امواج الکترو مغناطیسی باعث مهار فعالیت مغز در بخشهای مخطط و قشر جلوی مغز بیمار شده و به کاهش اثرات بیماری در فرد کمک مینماید. البته از این روش درمانی در زمانی استفاده میشود که دارو و جلسات مشاوره تاثیر مطلوبی روی بیمار نداشته است.
درمان بیماری درمان اختلالات اضطرابی با روش آر تی ام اس (RTMS)
مشکل اختلالات اضطرابی یا anxiety disorders در واقع وضعیتی است که بیمار در آن احساس ترس و اضطراب شدید و مزمنی را تجربه مینماید. این نوع اختلالات منشاء روانی دارند و میتوانند با روش آر تی ام اس مداوا شوند.
مقالات و مطالعات بسیاری در مورد anxiety تاکنون منتشر شده است. بسیاری از دانشمندان معتقدند که افزایش فعالیت سلولهای عصبی در قشر جلوی مغز تاثیر مستقیمی روی این بیماری دارد. پروفسور نیکلاس ال. بالدرستون در مقالهای که در مجله معتبر نیچر (nature) منتشر نموده، به این نکته اشاره دارد که روش تحریک مغناطیسی عصبی میتواند با کاهش فعالیت سلولهای عصبی بیمار در کورتکس مغز، باعث بهبود بیماری و کاهش علائم این اختلالات در فرد مبتلا شود.
درمان بیماری درمان اختلالات استرسی پس از آسیب روانی با روش آر تی ام اس
مشکل Posttraumatic stress یا اختلالات استرسی پس از آسیب روانی که با عنوان اختلال تنش‌زای پس از رویداد نیز شناخته میشود، در واقع سندرمی است که پس از شنیدن، مشاهده و یا تجربه مستقیم یک عامل استرس‌زا و آسیب‌زای شدید برای فرد بیمار روی میدهد. این نوع اختلالات بسیار خطرناک بوده و میتواند باعث مرگ واقعی یا ایجاد یک سانحه جدی برای بیمار شود.
از نظر علمی فعالیت قشر جلوی مغز انسان، مسئولیت پردازش میزان ترس و نگرانی را دارد. تا کنون محققین بسیاری پیرامون اختلالات Posttraumatic stress و راههای درمان موثر آن مطالعه نموده اند. بخشی از این مطالعات نیز در خصوص تاثیر روش درمانی آر تی ام اس بروی این بیماری انجام شده است.
تیمهای دانشگاهی دکتر پاتریشیا سیریل و دکتر اندرو کوزل در مقالات جداگانهای تصدیق میکنند که استفاده از درمان تحریک مغناطیسی عصبی میتواند روش موثری برای درمان این بیماری محسوب گردد. در این مطالعات از روش ترکیبی دارو و آر تی ام اس برای درمان بیماران استفاده شده و نتایج حاکی از آن است که اثر این روش درمانی تا شش ماه پایدار خواهد بود.
توانبخشی حرکتی بیمار، پس از سکته مغزی به کمک روش آر تی ام اس (RTMS)
زمانی که جریان خون به مغز مسدود شده و یا کاهش داشته باشد، سلولهای مغز میمیرند. این رویداد در واقع ایجاد سکته مغزی یا ایسکمی مغزی میکند. سکته مغزی، غالبا باعث مرگ بیمار و یا از دست دادن طولانی مدت قدرت حرکت عضلات در فرد خواهد شد. این اختلالات حرکتی تا مدتها باعث رنج بیمار و اطرافیان او خواهد شد و تا کنون روشهای متعددی برای رفع آنها استفاده شده است.
بنا بر نتایج تحقیقات علمی و کلینیکی صورت گرفته، استفاده از روش آر تی ام اس برای این نوع بیماران میتواند به بهبود سریعتر آنها کمک نماید. در این روش، پالسهای مغناطیسی فعالیت قشر حرکتی مغز را تغییر میدهند. این بخش از مغز وظیفه کنترل حرکات ارادی را در انسان بر عهده دارد. امواج الکترو مغناطیسی حتی میتوانند با تحریک قشر حرکتی در بیمار، باعث بهبود اختلالات دیسفاژی یا همان مشکل در بلع فرد نیز شوند. مطالعات بالینی صورت گرفته نشان میدهد، به کمک روش درمانی تحریک مغناطیسی عصبی، مشکل دیسفاژی در 50 درصد از افرادی که تجربه سکته مغزی داشته اند، رفع شده است.
رفع اختلالات اسکیزوفرنی با کمک آر تی ام اس (RTMS)
مشکلات روان گسیختگی، اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی (Schizophrenia)، به نوعی از اختلالات روانی و شدید اطلاق میشوند که در دوره‌های مداوم و عودکننده اتفاق میافتد. این بیماری باعث ایجاد مشکلات رفتاری و احساسی میشود و فرد بیمار دیگر درک درستی از واقعیت‌ها نخواهد داشت. یکی از علائم اصلی این بیماری توهم شنوایی بشمار میآید که 75 درصد از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را تحت تاثیر قرار میدهد.
برخی از مطالعات صورت گرفته تا کنون نشان میدهند، به کمک روش درمانی تحریک مغناطیسی عصبی میتوان با هدف قرار دادن قشر تمپوروپاریتال، تا حدود زیادی به رفع توهمات شنوایی بیمار کمک کرد. بخش تمپوروپاریتال در واقع قسمتی است که درگیر زبان بوده و معمولا در زمان اختلالات اسکیزوفرنی، بیش فعال میشود.
درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری پارکینسون به کمک آر تی ام اس (RTMS)
بیماری پارکینسون یا PD در واقع نوعی اختلال پیشرونده، مخرب و دراز مدت بشمار میرود که در دستگاه عصبی مرکزی رخ میدهد. این بیماری عمدتا سیستم حرکتی بدن را در طول زمان مختل خواهد کرد. اختلالات PD ریشه در اعصاب داشته و به طور عمده نورونهای تولید کننده دوپامین (دوپامینرژیک) در یک منطقه خاص از مغز را هدف قرار میدهد. این بیماری ناخوشایند باعث اختلال در عملکرد حرکتی مثل لرزش، مشکلات تعادلی و یخ زدن راه رفتن خواهد شد. بیمار مبتلا در زمان یخ زدن و در حین راه رفتن احساس خواهد کرد که پاهایش یخ زده و دیگر قادر به حرکت نیست.
محققین بر این باورند که به کمک آر تی ام اس میتوان به بهبود وضعیت این بیماران به خصوص به مشکل یخ زدگی عضلات کمک کرد. بر اساس گزارش یکی از مطالعات منتشر شده در سال 2020 توسط مجله معتبر نیچر، امواج الکترو مغناطیسی میتوانند اتصالات بین بخشهایی از مغز که در انجماد راه رفتن دخیل هستند را عادی کنند. رفع این عارضه به کمک روش درمانی تحریک مغناطیسی عصبی، میتواند دریچهای امید بخش برای بیماران مبتلا به پارکینسون بشمار آید.
جلوگیری از پیشرفت آلزایمر به کمک آر تی ام اس (RTMS)
بیماری آلزایمر در واقع یک نوع اختلال عصبی بشمار میآید که به دلیل مرگ سلولهای مغز، حافظه و قدرت شناختی فرد رو به زوال میرود. عامل این بیماری، زوال عصبی شناخته شده که معمولا به کندی آغاز شده و به تدریج رو به وخامت میرود.
در سالهای اخیر مطالعاتی بر روی تاثیر روش تحریک مغناطیسی مغز در جلوگیری از پیشرفت آلزامیر انجام شده است. بر اساس نتایج این مطالعات، محققین بر این باورند که TMS میتواند با تغییر ارتباطات عصبی درگیر در حافظه و بخش یادگیری مغز به بهبود وضعیت بیمار مبتلا به آلزایمر کمک کند. البته مطالعات بروی این موضوع همچنان ادامه دارد و امیدواریم بتوان به روشی برای توقف پروسه آلزایمر با کمک امواج الکترو مغناطیسی دست یافت.
درمان سندرم درد مزمن به کمک آر تی ام اس (RTMS)
مشکل درد مزمن یا به عبارت بهتر سندرم درد مزمن (Chronic pain) در واقع نوعی درد جسمانی با منشاء عصبی بشمار میآید که هیچ ارزش بیولوژیکی نداشته و با عناوین دیگری از قبیل درد سوزشی کند، درد مبهم، درد ضربان دار و درد تهوع‌آور نیز شناخته میشود. این سندرم میتواند اثرات بسیار شدید روانی (مثل افسردگی، اختلالات شناختی، درد فاجعه بار و روان رنجوری) و مشکلات جسمانی (مانند تحلیل قشر خاکستری مغز، آسیب به نورونهای مغزی، بی خوابی، کم خوابی، مشکلات متابولیکی و …) برای بیمار ایجاد کند، که گاهی تا پایان عمر نیز ادامه مییابد.
به طور بالقوه از روش تحریک مغناطیسی عصبی میتوان برای بهبود شرایط در این بیماری استفاده نمود. نتایج علمی بدست آمده در یکی از مقالات معتبر سال 2017 نشان داده که به کمک امواج الکترو مغناطیسی میتوان باعث تحریک قشر حرکتی مغز شد و با کنترل انتقال دهندههای عصبی درگیر در درد، به رفع این سندورم کمک نمود.
البته همانطور که اشاره کردیم، بیماری افسردگی و سندروم درد مزمن ممکن است در فرد به طور همزمان اتفاق بیفتد. از این رو درمان افسردگی با آر تی ام اس میتواند به رفع این سندروم نیز کمک کند.
ترک سیگار و درمان مشکل اعتیاد به کمک آر تی ام اس (RTMS)
مصرف نیکوتین در واقع باعث ترش هورمون دوپامین میشود که به آن “هورمون شادی” نیز گفته میشود. ترش این هورمون سیگنال‌هایی را به سیستم پاداش مغز شما، بخصوص در قشر جلوی مغز ارسال میکند. در نتیجه ترشح دوپامین موجب ایجاد حس میل به نیکوتین و در نهایت اعتیاد به آن میشود. مصرف دخانیات و مواد مخدر عامل بیماریهای جسمی و روحی بسیاری میتواند باشد که نیاز به ترک آن را در افراد مختلف الزامی میدارد.
در سال 2014 مقالهای توسط مجله PMC منتشر شد که نشان میدهد با هدف قرار دادن قشر جلوی مغز توسط امواج الکترو مغناطیسی، میتوان میل به مصرف نیکوتین را در فرد کم کرد. محققان بر این باورند که به کمک این روش ترشح دوپامین در مغز بیشتر شده و نیاز به نیکوتین کاهش مییابد.
درمان بیماران مبتلا به اماس با کمک آر تی ام اس (RTMS)
بیماری Encephalomyelitis Disseminata یا Multiple Sclerosis یا تصلب متعدد سلولهای عصبی که با نام اختصاری اماس (MS) نیز شناخته میشود، یکی از اختلالات عصبی شدید و لاعلاج بشمار میآید. این اختلالات در واقع یک بیماری التهابی محسوب میشوند که در آن غلاف‌های میلین سلولهای عصبی مغز و نخاع بیمار دچار عارضه می‌گردند. بسیاری از متخصصین این بیماری را یک اختلال خود ایمنی مزمن میدانند که با تاثیر گذاری روی سیستم عصبی باعث اسپاسم یا سفتی عضلانی شده و حرکت را برای بیمار دشوار خواهد کرد.
از روش درمانی آر تی ام اس برای کاهش اثرات اماس استفاده شده است. البته این درمان به همراه فیزیوتراپی بوده و توانسته با تاثیر بروی قشر حرکتی بیماران، مشکل اﺳﭙﺎﺳﺘﻴﺴﻴﺘﻲ یا سفتی اندام در بدن افراد را کاهش دهد.
تا کنون روش درمانی تحریک مغناطیسی عصبی یا آر تی ام اس ، به چه میزان در درمان بیماریهای مختلف موثر بوده است؟
در دهههای اخیر، صدها تیم و گروه تحقیقات مقالات متعددی را پیرامون استفاده از آر تی ام اس در درمان بیماریهای مختلف عصبی و مغزی منتشر کرده اند. اما این مطالعات هنوز پایان نیافته و میتوان امیدوار بود که در سالهای آتی نتایج بیشتری را میتوان بدست آورد.
البته بیشتر مطالعات در مورد تاثیر روش درمان تحریک مغناطیسی عصبی بروی بیماری افسردگی صورت گرفته است. طبق نتایج منتشر شده و گزارشهای رسمی پزشکی، تا کنون بین 30 تا 65 درصد از بیمارانی تحت معالجه با این روش، بهبود یافته اند.
نحوه برگزاری جلسات درمانی به وسیله دستگاه آر تی ام اس
در بدو ورود به مطب از بیمار میخواهند تا روی یک صندلی راحت، شبیه به صندلی‌های دندانپزشکی بنشینند. سپس پزشک کویل یا آهنربای مغناطیسی دستگاه آر تی ام اس را روی پوست سر بیمار قرار میدهد.
در مرحله ابتدایی درمان، پس از ارزیابی پارامترهای خاصی از سر بیمار، پزشک متخصص کویل را در موضع مورد نظر گذاشته و شدت فرکانس مغناطیسی مورد نیاز برای درمان را تنظیم مینماید.
گام بعدی، مرحله تعیین آستانه حرکتی یا Motor Threshold بیمار محسوب میشود. آستانه حرکتی در هر فرد متفاوت بوده و بر اساس میزان حداقل قدرت مغناطیسی مورد نیاز، جهت ایجاد انقباض در دست بیمار تعیین میگردد.
در طول مدت جلسات درمان، بیمار تمام وقت هوشیار بوده و نیازی به هیچگونه بی‌حسی و بیهوشی نخواهد داشت. بسیاری از بیماران در طول مدتی که دستگاه به آنها وصل است، اگر تمایلی به گپ زدن با اپراتور دستگاه نداشته باشند، میتوانند موسیقی گوش دهند و یا با گوشی خود بازی کنند.
در طول مدت استفاده از دستگاه، بیمار تنها صدای کلیک‌های ریزی را خواهد شنید. همچنین در این مدت، شخص روی سر خود، یعنی جایی که کویل قرار دارد، ضربات ریزی را احساس خواهد کرد، که همگی قابل تحمل بوده و نیازی به بیهوشی یا بی‌حسی ندارد.
نحوه عملکرد دستگاه آر تی ام اس چگونه است؟
در یک جلسه درمانی آر تی ام اس ، ابتدا کویل یا همان آهنربای مغناطیسی دستگاه توسط پزشک یا اپراتور دستگاه روی پوست سر بیمار، درست جایی در نزدیکی پیشانی وی قرار میگیرد. البته مکان دقیق قرارگیری کویل میبایست توسط پزشک و طبق محاسبات خاصی ارزیابی شود.
سپس بخش الکترومغناطیسی دستگاه شروع به ارسال پالسهای مغناطیسی بدون دردی روی سر بیمار میکند. این پالسها و ضربات که منشاء الکترومغناطیسی دارند به مناطق خاصی از مغز بیمار برخورد میکنند. این نواحی در واقع بخشهایی هستند که در افسردگی فرد نقش داشته و وظیفه کنترل خلق و خو وی را بر عهده دارند. موجهای مغناطیسی قصد دارند تا باعث تحریک ناحیه مورد نظر شوند. به عقیده متخصصین این عمل موجب فعال شدن بخشی از مغز بیمار خواهد شد که در اثر افسردگی و کسالت فعالیت خود را از دست داده و یا کم شده اند.
از روش درمانی آر تی ام اس برای چه نوع بیمارانی استفاده میشود؟
بطور کلی، بیماری افسردگی در دنیای امروز، به عنوان یک بیماری درمان پذیر شناخته میشود. اما برخی از بیماران افسرده با روشهای درمان معمول مثل استفاده از داروهای افسردگی یا جلسات روان درمانی، معالجه نمیشوند. معمولا استفاده از روش آر تی ام اس ، به بیمارانی توصیه میشود که نتیجه خوبی از روشهای درمانی متداول کسب نکرده اند. این افراد میتوانند با استفاده از روش تحریک مغناطیسی مغز، که یک شیوه درمانی بدون درد و عوارض جانبی محسوب میشود، سلامت روانی خود را باز یابند.
چگونه پروسه درمان بیماران در روش تحریک مغناطیسی عصبی کنترل میشود؟
- در روش آر تی ام اس میبایست علائم بیمار به طور منظم تحت کنترل و بررسی پزشک قرار داشته باشد. در طول پروسه درمان پزشک معالج پرسشنامههای مدون، بارها از بیمار خود سوالاتی پیرامون وضعیتشان میپرسد تا بر اساس همین پاسخها از تاثیر این روش درمانی بر وی گزارش تهیه نماید.
- باید خاطر نشان کرد که الگوی درمانی بوسیله روش تحریک مغناطیسی عصبی در بیماران مختلف، متفاوت است. برخی از بیماران ممکن است در طی جلسات اول درمان، پاسخهای مثبتی به این روش نشان دهند. اما برخی دیگر از بیماران در جلسات پایانی دوره درمان خود آثار بهبودی را خواهند دید.
- در بیشتر بیماران بهبود یافته، اثر درمان با روش آر تی ام اس تا پنج سال پا برجا خواهد بود. مطالعات و تحقیقات کارشناسان نشان میدهند که اغلب بیمارانی که با کمک این روش بهبود یافتهاند، سلامت خود را تا مدتها حفظ میکنند. البته برخی از این بیماران ممکن است، در طول دوران پسا بیماری، بنا به توصیه پزشک به جلسات متناوب مشاوره نیز نیاز داشته باشند.
عوارض جانبی معمول در روش آر تی ام اس
معمولا عوارض جانبی ناشی از این روش درمانی ضعیف تا متوسط گزارش شده اند و به همان جلسات ابتدایی اختصاص دارند. البته این مشکلات و عوارض به مرور زمان و در طول جلسات بعدی کاهش خواهند یافت. عوارض جانبی متداول در این روش عبارتند از:
- ایجاد سر درد
- ایجاد احساس سوزن سوزن شدن، اسپاسم یا انقباض عضلات در صورت بیمار
- ایجاد احساس ضعف و گیجی
- بروز ناراحتیهای پوستی روی سر و در محل تحریک اعصاب
نکاتی که در جلسه اول درمان خود میبایست رعایت نمایید
به طور کلی روش آر تی ام اس یک روش غیر تهاجمی در درمان محسوب میشود و نیازی به بیهوشی ندارد. این کار میتواند در مطب دکتر و با کلینیک صورت پذیرد. بیمار برای مراجعه به مطب نیازی به داشتن همراه ندارد و میتواند در طول پروسه درمان به تنهایی رفت و آمد کند.
البته در جلسه اول بهتر است کسی به همراه بیمار حضور داشته باشد تا در صورت ایجاد برخی از عوارض جانبی، شخص بیمار را تا منزل مشایعت نماید.
یک دوره درمان آر تی ام اس چه مدت زمانی نیاز دارد؟
روش درمانی آر تی ام اس یا تحریک مغناطیسی مغز، یک روش درمان صورت سرپایی محسوب میشود که مانند روشهای دیگر درمانی، بیمار به جلسات متعددی برای بهبود کامل و رهایی از بیماری خود نیاز دارد. به طور کلی پروسه درمان با این روش، نیاز به یک دوره چهار تا شش هفتهای دارد که در هر هفته، پنج جلسه درمانی برای بیماران در نظر گرفته میشود.
تجربه اولین جلسه درمانی بیمار با استفاده از روش تحریک مغناطیسی مغز (آر تی ام اس )
- در ابتدای ورود به اتاق TMS، پزشک از بیمار میخواهد که با آرامش روی صندلی مخصوصی بنشیند و گوشیها را روی گوش خود قرار دهد.
- سپس یک کویل یا آهنربای الکترومغناطیسی روی سر و در قسمت پیشانی بیمار قرار میگیرد. این کویل به صورت متناوب و مکرر خاموش روشن شده و پالسهای الکترومغناطیسی تحریک کننده تولید مینماید.
- بیمار صدای ایجاد شده در هنگام تولید و انتشار پالسهای الکترومغناطیسی را مانند صدای ضربه زدن و کلیک احساس میکند. این صدا معمولا چند ثانیه به گوش رسیده و بعد برای لحظاتی قطع خواهد شد. در هنگام انتشار پالس بیمار روی سر خود ضرباتی را احساس خواهد کرد. این فرآیند به عنوان پروسه نقشه برداری از سر یا Mapping شناخته میشود.
- در مرحله بعد پزشک میبایست آستانه حرکتی بیمار را ارزیابی و شناسایی نماید. در اینجا تا زمانی که انگشتان یا دستان بیمار منقبض شوند، پزشک مقدار انرژی مغناطیسی را افزایش میدهد تا دوز مغناطیسی در پروسه درمانی بیمار را ارزیابی کند. میزان آستانه حرکتی یا Motor Threshold بیمار به عنوان یک نقطه مرجع در تعیین دوز مناسب برای درمان فرد تلقی خواهد شد. البته میزان تحریک هر فرد میتواند با توجه به علائم و عوارض جانبی ایجاد شده در جلسات درمانی تغییر کند.
نتایج مورد انتظار از روش درمانی آر تی ام اس :
در صورت موثر بودن این روش برای بیمار، شخص میبایست پس از گذشت چند هفته، علائم بهبودی در وضعیت خود را تجربه نماید. البته این علائم مثل کم شدن افسردگی، سر درد، اضطراب و … ممکن است بعد از چند هفته اتفاق بیفتد و بیمار نباید بعد از پایان جلسه و یا هفته اول بیماری خود، انتظار داشته باشد تا بیماری او به طور کامل رفع شود. به هر صورت آر تی ام اس نیز مانند روشهای معمول دیگر درمانی، همچون درمان دارویی یا روان درمانی، یک پروسه بحساب آمده و نیازمند زمان برای ظهور علائم بهبود است.
