PTSD  پس از زایمان (اختلال استرس پس از سانحه) یک عارضه روانی است که احتمال بروز آن در زنانی که تجربه زایمانی سخت داشته‌اند، وجود دارد. این تجربه دردناک شامل زایمان طولانی و سخت، سزارین برنامه ریزی نشده، استفاده از ساکشن یا فورسپس برای تولد نوزاد، عوارض حین زایمان، قرار دادن نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان، احساس ناتوانی و یا عدم حمایت و تشویق در هنگام تولد نوزاد و یا از دست دادن نوزاد باشد.

در واقع PTSD ( اختلال استرس پس از سانحه )در اثر ترومای درک شده یا واقعی در هنگام زایمان یا پس از آن ایجاد می‌شود و عوارض یا صدمات جسمی شامل بارداری یا زایمان است. تقریباً 3٪ از زنان پس از زایمان از اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) پس از زایمان رنج می‌برند. در گروه‌های پرخطر این نسبت تا 15 درصد افزایش می‌یابد.

علائم PTSD بعد از زایمان

علائم PTSD پس از زایمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تجدید خاطرات یک رویداد آسیب زا گذشته (که در این مورد ممکن است خود زایمان باشد)
• فلاش بک یا بازگشت مکرر و ناخودآگاه به خاطرات دردناک زایمان
• کابوس شبانه و دیدن خواب‌های وحشتناک در مورد زایمان
• اجتناب از محرک‌های مرتبط با رویداد، از جمله افکار، احساسات، افراد، مکان‌ها و جزئیات رویداد
• افزایش مداوم برانگیختگی (تحریک پذیری، اختلالات خواب، هوشیاری بیش از حد، واکنش مبالغه آمیز مبهوت کننده)
• اضطراب و حملات پانیک
• احساس غیرواقعی بودن و بیگانگی با خود یا دیگران
• دشواری در تمرکز بر روی کار یا فعالیت‌های روزمره

دلایل بروز PTSD پس از زایمان

تحقیقات نشان داده است که عوامل خاصی در حین تولد تأثیر قابل توجهی بر بروز این اختلال دارند. در این زمینه، زایمان سزارین یا سایر مداخلات ابزاری، پزشکان غیرحمایت کننده و آمادگی ناکافی برای تجربه زایمان بر بروز این اختلال مؤثرند.

همچنین تغییرات هورمونی پس از زایمان نیز بر خلق و خو و حساسیت روانی فرد اثرگذار هستند. عدم حمایت یا حمایت ضعیف اعضای خانواده و دوستان نیز در افزایش خطر بروز PTSD مؤثر است. در نهایت نیز کسانی که سابقه اختلالات اضطرابی و افسردگی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به PTSD هستند.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره افسردگی پس از زایمان یا PPD (علائم+درمان)

درمان PTSD پس از زایمان

PTSD پس از زایمان قابل درمان است و گزینه‌های زیادی برای یافتن درمان مناسب وجود دارد. شما باید با پزشک یا درمانگر خود مشورت کنید تا برنامه مناسب خود را بیابید. برخی از گزینه‌های درمانی یا ترکیبی از گزینه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حمایت اجتماعی و کمک عملی: این درمان شامل فعالیت‌هایی مانند اولویت دادن به خواب، وقت گذاشتن برای خود، مطالعه، پادکست، تمرکز حواس، آرامش، درخواست کمک و  عضویت در گروه‌های حمایتی است.

مشاوره روانشناختی: انواع درمان مبتنی بر شواهد ممکن است مانند CBT یا درمان رفتاری شناختی،  EMDRحساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکت چشم و همچنین IPT یا روان درمانی بین فردی باشد.

ارزیابی پزشکی و درمان: دارو ممکن است یک گزینه درمانی در این اختلال باشد. شما باید با پزشک مشورت کنید تا ببینید چه چیزی برای شما مفید است. داروهای ضد افسردگی و احتمالاً داروهای ضد اضطراب و خواب آور بیشتر برای درمان PTSD استفاده می‌شوند.

اهمیت تشخیص زودهنگام و درمان

تشخیص زودهنگام و درمان مناسب PTSD پس از زایمان بسیار مهم است. اگر این اختلال درمان نشود، می‌تواند بر روابط مادر با نوزاد و خانواده، سلامت روان و کیفیت زندگی او تأثیر منفی بگذارد.

آیا PTSD پس از زایمان واقعا وجود دارد؟

برای بسیاری از مردم، داشتن فرزند طبیعی‌ترین چیز در جهان است. اکثر مردم گمان می‌کنند که این روند خوشایند است. اما چیزی که بسیاری از مردم نمی‌دانند این است که روند زایمان در واقع می‌تواند آسیب زا باشد. اینکه زایمان از نظر پزشکی ساده است یا پیچیده، مهم نیست. آستانه تروما برای هر فرد متفاوت است. کارشناسان فرض می‌کنند که حدود 3 تا 6 درصد از زنانی که زایمان می‌کنند به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا می‌شوند.

آیا PTSD همان افسردگی است؟

PTSD  پس از زایمان و افسردگی پس از زایمان یکسان نیستند. در حالی که هر دو بعد یا در حین تولد رخ می‌دهند، تفاوت‌های واضحی بین آنها وجود دارد. افسردگی با فقدان انگیزه، خلق و خوی پایین یا احساس بی ارزشی، حتی تمایل به خودکشی مشخص می‌شود و در بیشتر ساعات روز حداقل به مدت دو هفته ادامه دارد.

اما PTSD شامل فلاش بک، برگشت به خاطرات، رفتار اجتنابی و دلبستگی‌های ناپایدار است. علائم این اختلال حداقل به مدت چهار هفته ادامه دارد و تنها در این صورت می توان PTSD را تشخیص داد. با این حال، مدت زمان بسیار طولانی‌تری می‌تواند قبل از تشخیص رخ دهد.

عواقب PTSD درمان نشده چیست؟

مشابه افسردگی درمان نشده، درمان ناکافی PTSD می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. در صورت عدم درمان این اختلال خودکشی نیز ممکن است، رخ دهد. علاوه بر این، مطالعات نشان داده است که اگر مادر تحت درمان قرار نگیرد، رشد اجتماعی و عاطفی کودک می‌تواند تحت تاثیر منفی قرار گیرد.

اگر به PTSD مشکوک هستید چه باید کرد؟

مهم است که رفتار مادر را جدی بگیرید و در صورت مشکوک بودن به زایمان آسیب زا مستقیماً از وی سؤال کنید. بسیاری از زنان از ترس واکنش‌های ناپسند و همچنین از ترس اینکه به عنوان یک مادر بد دیده شوند، از مطرح کردن موضوع به تنهایی می‌ترسند.

اگر مادر مشکوک به PTSD پس از زایمان باشد، فرد مبتلا باید به یک متخصص و ترجیحاً روانپزشک ارجاع داده شود. اغلب اختلالات استرس پس از سانحه را می‌توان با درمان مناسب به خوبی درمان کرد.

آیا PTSD پس از زایمان باید جدی گرفته شود؟

اختلالات استرس پس از سانحه پس از تولد غیرمعمول نیست و اغلب حتی در یک فرآیند تولد بدون عارضه نیز دیده می‌شود. هر زنی که زایمان کند ممکن است از آن رنج ببرد. تشخیص تنها چهار هفته پس از رویداد استرس زا رخ می‌دهد، به همین دلیل است که در مطب خصوصی غربالگری بیماران انجام می‌شود و جدی گرفتن علائم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. درمان باید توسط روانپزشک انجام شود. تولدی که از نظر عینی دشوار است یا زایمانی که به طور ذهنی به‌عنوان استرس‌زا و آسیب‌زا تجربه می‌شود نیز می‌تواند منجر به اختلالات روانی قابل توجهی در دوره پس از زایمان شود.

نقش خانواده در PTSD پس از زایمان

برای ایجاد احساس آرامش و امنیت بیشتر خانواده بهتر است یک فضای امن و بدون قضاوت برای مادر ایجاد کند. همچنین بهتر است به طور فعال صحبت‌های فرد مبتلا به PTSD شنیده شود تا وی احساس کند توسط خانواده خود درک می‌شود. همچنین بهتر است بدانید روند درمان این اختلال زمانبر است. بنابراین خانواده باید صبور باشند و در پروسه درمان فرد مبتلا را همراهی کنند.

در ضمن خانواده با تشویق فرد برای درمان حرفه‌ای مانند روان درمانی و دارو درمانی می‌تواند، فرآیند بهبودی را سریع‌تر کند. در نهایت نیز بهتر است بدانید سرزنش کردن فرد مبتلا به PTSD تنها سبب بدتر شدن اوضاع می‌شود.

سخن آخر PTSD پس از زایمان

PTSD  یا اختلال استرس پس از سانحه یک بیماری روانی است که پس از تجربه یک رویداد تروماتیک رخ می‌دهد. خانواده می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبودی فرد مبتلا به PTSD ایفا کند. حمایت، درک و همراهی خانواده می‌تواند به فرد کمک کند تا احساس امنیت کند و بر این اختلال غلبه کند.

پیامدهای دراز مدت PTSD می‌تواند شامل ترس از دلبستگی و افزایش اضطراب هنگام برخورد با کودک باشد. این عوامل در کنار مواردی که ذکر شد می‌توانند تأثیر استرس زا بر رابطه مادر و فرزند داشته باشند و همچنین ممکن است بر رفتار کودک در حال رشد تأثیر بگذارند. بنابراین بسیار مهم است که اختلال استرس پس از سانحه به سرعت تشخیص داده شود و به موقع درمان گردد.

منابع : www.postpartum.net
www.esanum.de
www.krise-nach-der-geburt.de